${\mathbf{To}}^{\mathbf{\text{'}}}\mathbf{rtburchak}$

To'rtburchak - bu to'rtta tomoni va to'rtta burchagi bo'lgan shakl.

Quyida to'rtburchaklar berilgan.

${\mathbf{To}}^{\mathbf{\text{'}}}{\mathbf{g}}^{\mathbf{\text{'}}}\mathbf{ri}{\mathbf{to}}^{\mathbf{\text{'}}}\mathbf{rtburchak}\mathbf{va}\mathbf{kvadrat}$

1. To'g'ri to'rtburchak - bu to'rtta burchagi bor va har bir burchagi $\mathbf{90}\mathbf{°}$ bo'lgan shakl. Uning tomonlari soni to'rtta va ulardan ikkitasi uzun, ikkitasi qisqa bo'ladi.

2. Kvadrat -bu to'rtta burchagi bor va har bir burchagi $\mathbf{90}\mathbf{°}$ bo'lgan shakl. Uning tomonlari soni to'rtta va ularning barchasi teng bo'ladi.

To‘g‘ri to‘rtburchak va kvadratning farqi

• To‘g‘ri to‘rtburchakda:

  • Qarama-qarshi tomonlar teng, lekin barcha tomonlar bir xil bo‘lavermaydi.
  • Masalan: Yuqori va pastki tomonlar $\mathbf{6}\mathbf{cm}$ , chap va o‘ng tomonlar $\mathbf{4}\mathbf{cm}$ bo‘lishi mumkin.
   

• Kvadratda:

  • Barcha tomonlar bir xil uzunlikka ega.
  • Masalan: Har bir tomoni $\mathbf{5}\mathbf{cm}$ bo‘ladi.

Quyidagi jadvalda to`g`ri to`rtburchak, kvadrat va shu shakllarga o`xshash buyumlar tasvirlangan.

${\mathbf{To}}^{\mathbf{\text{'}}}{\mathbf{g}}^{\mathbf{\text{'}}}\mathbf{ri}{\mathbf{to}}^{\mathbf{\text{'}}}\mathbf{rtburchakning}\mathbf{perimetri}$

Perimetr — bu biror shaklning barcha tomonlarining uzunliklarini qo‘shib hisoblangan natija. Ya’ni, shaklni chizganingizda uning atrofini aylanib chiqqan masofa perimetr deyiladi.

To'g'ri to'rtburchakning perimetri - uning barcha tomonlari yig'indisiga teng.

Masalan, to'g'ri to'rtburchak shaklidagi daftarning perimetrini topamiz.

Daftarning barcha tomonlari yig'indisini topamiz.

$5+6+5+6=22$

Demak, daftarning perimetri $\mathbf{22}$ ga teng.

$\mathbf{Kvadratning}\mathbf{perimetri}$

Kvadratning perimetri - uning barcha tomonlari yig'indisiga teng.

Masalan, kvadrat shaklidagi soatning perimetrini topamiz.

Soatning barcha tomonlarini qo'shamiz.

$4+4+4+4=16$

Soatning perimetri $16$ ga teng.