Murakkab fazoviy shakl — bu bir nechta oddiy geometrik shakllardan (masalan, kub, to‘g‘ri burchakli parallelepiped, silindr va hokazo) tashkil topgan katta shakl.

Murakkab shaklning hajmini hisoblash uchun quyidagi qadamlarni bajaramiz:

1. Shaklni oddiy shakllarga ajrating:

• Murakkab shaklni kub, to‘g‘ri burchakli parallelepiped yoki boshqa oddiy shakllarga ajratamiz.

2. Har bir oddiy shaklning hajmini hisoblang:

• Oddiy shakllarning hajmini formulalar yordamida hisoblaymiz.
• Kub uchun: $\text{Hajm=a3}$.
• To‘g‘ri burchakli parallelepiped uchun: $Hajm=a·b·c$.

• Barcha oddiy shakllarning hajmlarini qo‘shib, umumiy hajmni topamiz.

Keling, misollar orqali murakkab shaklning hajmini hisoblashni ko‘rib chiqamiz.

Masalan, quyidagi murakkab shakl qirralarining o`lchamlari berilgan.

1.Murakkab fazoviy shaklni ikki qismga bo'lamiz.

2. Har bir shaklning hajmini topamiz.

Kichik shaklning hajmi: $\mathrm{V}=2·3·1=6$

Katta shaklning hajmi: $\mathrm{V}=3·4·5=60$

3. Berilgan shaklning hajmini topish uchun shakllarning hajmlarini qo'shamiz.

$\mathrm{V}=6+60=66$

Bugun biz murakkab fazoviy shakllarning hajmini hisoblash haqida o‘rganib chiqdik. Sizlar bilan birgalikda quyidagi muhim bilimlarni muvaffaqiyatli egalladik:

1. Murakkab shakl — bu bir nechta oddiy shakllardan tashkil topgan katta shakl.
2. Murakkab shaklning hajmini topish uchun uni oddiy shakllarga ajratamiz, har birining hajmini alohida hisoblaymiz, so‘ngra ularni qo‘shamiz.
3. Oddiy shakllarning hajmini formulalar yordamida hisoblaymiz:

Endi sizlar murakkab shakllarning hajmini osongina hisoblay olasiz. Bu sizga hayotda ham, o‘qishda ham katta yordam beradi.

Matematika - bizga tabiat qonunlarini tushunish imkonini beruvchi til.

Isaak Nyuton