Foiz — bu sonning $\mathbf{100}$ ulushidan bir qismi . Ya’ni, $1\%=1100$

Agar sizda biror narsaning butun miqdori bo‘lsa, uni $100$ ta teng qismga bo‘lsak, har bir qism $1\%$ bo‘ladi.

$\mathbf{Foiz}\mathbf{va}\mathbf{kasr}\mathbf{orasidagi}\mathbf{munosabatlar}$

Foizni kasr ko'rinishida yozish uchun uni $\mathbf{100}$ ga bo'lamiz.

Masalan, $48$ foizni kasr ko'rinishida yozamiz.

Demak, $48\%$ ning kasr ko`rinishida ifodalasak, $\frac{48}{100}$ bo`lar ekan.

Agar kasrni foizga aylantirish kerak bo‘lsa, uni $\mathbf{100}$ ga ko‘paytiramiz.

Masalan, $\frac{42}{100}$ ni foiz ko'rinishida yozamiz.

Kasrni foiz ko'rinishida tasvirlash uchun uni $100$ ga ko'paytiramiz va natijaga foiz belgisini $\left(\%\right)$ qo'yamiz.

 Demak, $\frac{42}{100}$ ni foiz ko`rinishida yozsak, $42\%$ bo`lar ekan.

$\mathbf{Miqdorning}\mathbf{bir}\mathbf{foizini}\mathbf{topish}$

Biror miqdorning bir foizini topish uchun uni $100$ ga bo‘lamiz.

Masalan, $33$ sonining bir foizini topamiz.

$33$ sonini $100$ ga bo`lamiz.

Demak, $33$ sonining $1\%$ $0,33$ ga teng ekan.

$\mathbf{Sonning}\mathbf{foizini}\mathbf{topish}$

Sonning foizini topish uchun avval sonning bir foizini topamiz, so‘ng uni talab qilingan foizga ko‘paytiramiz.

Masalan, $300$ santimetrning $40\%$ ni topamiz.

1. $300$ santimetrni $100$ ga bo'lamiz.

$300:100=3$

2. Natijani $40$ ga ko'paytiramiz.

$3·40=120$

Demak, $300$ santimetrning $40\%$ i $120$ santimetrga teng.

$\mathbf{Foizlarni}\mathbf{bir}\mathbf{-}\mathbf{biri}\mathbf{bilan}\mathbf{va}\mathbf{kasrlar}\mathbf{bilan}\mathbf{taqqoslash}$

Foizlarni taqqoslaganimizda qaysi foizning son qiymati katta bo'lsa, o'sha foiz katta bo'ladi.

Masalan, quyidagi jadvalda bir nechta foizlarni taqqoslashni ko`rishimiz mumkin.

Kasrlarni taqqoslash uchun esa quyidagi qoidadan foydalanamiz.

Qoida:

• Kasrlarni foizga aylantirish uchun har bir kasrni $100$ ga ko‘paytiramiz.
• So‘ng hosil bo‘lgan foizlarni bir-biri bilan taqqoslaymiz.

Masalan, $27\%$ va $\frac{7}{100}$  foiz va kasrni taqqoslashni ko`rib chiqaylik.

Kasrni foiz ko'rinishida ifodalash uchun kasrni $100$ ga ko'paytiramiz va natijaga foiz belgisini qo'yamiz.

$\frac{7}{100}·100=7\%$

2. Foizlarni taqqoslash uchun $27$ va $7$ sonlarini taqqoslaymiz.

$27$ soni $7$ sonidan katta, ya'ni $27>7$.

$27\%>7\%$

Demak, $27\%>\frac{7}{100}$ bo`lar ekan.

Sizlar bilan birgalikda quyidagi muhim bilimlarni muvaffaqiyatli egalladik:

1. Foiz — bu sonning $100$ ulushidan bir qismi $1\%=\frac{1}{100}$.
2. Kasrni foizga aylantirish uchun uni $100$ ga ko‘paytiramiz.
3. Foizni kasrga aylantirish uchun uni $100$ ga bo‘lamiz.
4. Sonning foizini topish uchun avval bir foizini topamiz, so‘ng uni talab qilingan foizga ko‘paytiramiz.
5. Foiz va kasrlarni taqqoslash uchun ularni foiz ko‘rinishiga keltiramiz.

Endi sizlar foizlar bilan ishlashni bilasiz va ularni turli masalalarda qo‘llay olasiz. Bu sizga hayotda ham, o‘qishda ham katta yordam beradi.

"Foizlar va kasrlar hayotimizning ajralmas qismi bo‘lib, ularni tushunish moliyaviy savodxonlikning asosi hisoblanadi."

Albert Eynshteyn