Parallelepiped — bu to‘rtburchaklar bilan chegaralangan uch o‘lchovli geometrik shakl. Uning $6$ ta yoqlari bor va har bir yoq to‘rtburchak shaklida bo‘ladi.

Quyidagi rasmda parallelepiped va uning elementlari tasvirlangan.

Bular:

• parallelepipedning uchi
• parallelepipedning balandligi
• parallelepipedning bo`yi
• parallelepipedning eni
• parallelepipedning asosi
• parallelepipedning yon yog`i

Paralelepipedning uchlari soni $8$ ta, qirralari soni esa $12$ ta. 

Agar parallelepipedning barcha burchaklari $\mathbf{90}\mathbf{°}$ (to‘g‘ri burchak) bo‘lsa, uni to‘g‘ri burchakli parallelepiped deyiladi.

To`g`ri burchakli parallelepipedning hamma yoqlari to`g`ri to`rtburchaklardan iborat.

Quyidagi jadvalda to`g`ri burchakli parallelepiped va unga o`xshaydigan quti tasvirlangan.

${\mathbf{To}}^{\mathbf{\text{'}}}{\mathbf{g}}^{\mathbf{\text{'}}}\mathbf{ri}\mathbf{burchakli}\mathbf{parallelepipedning}\mathbf{qirralari}\mathbf{uzunliklari}{\mathbf{yig}}^{\mathbf{\text{'}}}\mathbf{indisi}$

Qirralar — bu parallelepipedning chetki chiziqlari. To‘g‘ri burchakli parallelepipedda $12$ ta qirra bor.

Agar to`g`ri burchakli parallelepipedning eni $\left(\mathrm{a}\right)$, bo‘yi $\left(\mathrm{b}\right)$ va balandligi $\left(\mathrm{c}\right)$ berilgan bo‘lsa, uning barcha qirralari uzunliklarining yig‘indisini quyidagi formula bilan hisoblaymiz:

$\mathbf{Qirralar}\mathbf{uzunliklari}{\mathbf{yig}}^{\mathbf{\text{'}}}\mathbf{indisi}\mathbf{=}\mathbf{4}\mathbf{·}\mathbf{a}\mathbf{+}\mathbf{4}\mathbf{·}\mathbf{b}\mathbf{+}\mathbf{4}\mathbf{·}\mathbf{c}$

${\mathbf{To}}^{\mathbf{\text{'}}}{\mathbf{g}}^{\mathbf{\text{'}}}\mathbf{ri}\mathbf{burchakli}\mathbf{parallelepipedning}\mathbf{yoyilmasi}$

Yoyilma — bu parallelepipedni tekis yuzada ochib yozish natijasida hosil bo‘ladigan shakl.

Yoyilma parallelepipedning $6$ ta yoqlarini namoyon qiladi. Bu yoqlar to‘rtburchaklar shaklida bo‘ladi.

Masalan: Qutini ochib yoyib qo‘ysangiz, uning yoyilmasini ko‘rasiz.

To'g'ri burchakli parallelepipedning yoyilmasi$-$bu to`g`ri burchakli parallelepipedning barcha yoqlari bir tekislikda joylashtirilgan shaklidir.

Quyidagi rasmda to`g`ri burchakli parallelepiped va uning yoyilmasi tasvirlangan.

Bugun biz parallelepiped , to‘g‘ri burchakli parallelepiped qirralari uzunliklarining yig‘indisi va to‘g‘ri burchakli parallelepipedning yoyilmasi haqida o‘rganib chiqdik. Sizlar bilan birgalikda quyidagi muhim bilimlarni muvaffaqiyatli egalladik:

1. Parallelepiped — bu hayotimizdagi oddiy shakllar, masalan, quti.
2. Qirralar uzunliklarining yig‘indisi — bu shaklning barcha chetlarini o‘lchash orqali topiladi.
3. Yoyilma — bu shaklni tekis yuzada ochib yozish natijasida hosil bo‘ladigan shakl.

Endi sizlar parallelepiped va to`g`ri burchakli parallelepiped haqida ko‘proq bilimga ega bo‘ldingiz. Bu sizga hayotda ham, o‘qishda ham katta yordam beradi.

Geometriya — bu tabiatning sirini ochadigan kalitdir.

Abu Rayhon Beruniy